Het lijkt zo onschuldig. Samen stoeien en kietelen. Het is op de één of andere manier een hele gangbare manier om contact te maken met je kinderen. Een hele mooie manier om te hechten. Tenminste dat is in de meeste gevallen wel de onschuldige gedachte achter kietelen. Van kietelen gaan we immers lachen.
En lachen is een teken dat je iets leuk vindt, toch?
Bijna niemand is helemaal ongevoelig voor kietelen. Er is altijd wel een plekje ergens op het lichaam wat gevoelig is voor kietelen. De meest gevoelige plekken zijn de voetzolen, de zij, de knieën en de oksels.
Ik kan heel slecht tegen kietelen. Ik word er uiteindelijk zelfs heel boos van, terwijl ik ook moet lachen.
Gek toch! Misschien herken je dat wel. Het eindigt vaak met van je af schoppen en misschien zelfs wel met huilen. Een soort van paniek. Het gekke is dat we eigenlijk hele duidelijke, maar tegelijkertijd ook hele verwarrende, signalen afgeven als we gekieteld worden. Sta je er wel eens bij stil dat je, tijdens het kietelen duidelijke signalen van je kind negeert als het “stop!” of “hou op!” gilt? Jij denkt dat hij of zij het vooral heel erg grappig en leuk vindt, want het lacht immers. Het punt is dat we dat lachen maar moeilijk kunnen onderdrukken, en dat is nou juist het verwarrende. Het is een hulpeloos reflexmatig gelach, dat veroorzaakt wordt door speciale zintuigen in je huid. Die zintuigen geven een signaal af aan, en activeren minimaal drie delen in je hersenen.
Een derde gebied in de hersenen dat geactiveerd wordt tijdens kietelen is de hypothalamus. Dit deel van de hersenen is onder andere verantwoordelijk voor instinctieve reacties op situaties. In stressvolle situaties bijvoorbeeld, stuurt de hypothalamus de hypofyse aan, waardoor via de bijnierschors het hormoon cortisol vrijkomt, wat ons alert en klaar maakt om in actie te komen (vechten of vluchten).

Uit onderzoek is gebleken dat het signaal dat de hersenen ontvangen tijdens kietelen hetzelfde is als bij pijn, spanning of angst. Je lichaam reageert dus alsof het in gevaar is, stress ervaart. Je spieren spannen aan, je hart gaat sneller kloppen en je lijf wringt zich in allerlei vreemde bochten. Je gaat gillen en je wilt je misschien zelfs fysiek verweren. Ons brein en lijf moeten een enorme stressreactie verwerken. Zeker als het kietelen te lang doorgaat. Je gaat in de aanval, begint te schoppen en te slaan, puur uit een automatische manier van zelfbescherming, want dat is hoe onze hersenen actie ondernemen als er “dreiging en gevaar” is. Of je gaat huilen vanuit een vluchtreactie, omdat je je weerloos voelt. Onze hersenen kunnen namelijk geen onderscheid maken tussen stress dat voortkomt uit een leuke situatie zoals kietelen, of uit een vervelende situatie. De reflexmatige (automatische) reactie wordt veroorzaakt door een razendsnelle prikkelverwerking in de hersenen. Voor de hersenen is elke vorm van (plotselinge en hevige) stress hetzelfde en zal dus ook als zodanig verwerkt worden in een vecht-, vlucht-, of bevriesreactie.
Dat kietelen je weerloos maakt wisten ze vroeger ook al. Kietelen werd o.a. in de Middeleeuwen namelijk gebruikt om iemand aan het praten te krijgen. Het kietelen was dus een martelmethode.
Ook werd kietelen vroeger gebruikt om mensen te vernederen, iemand werd dan vastgebonden aan een schandpaal en iedereen die langsliep mocht de vastgebonden veroordeelde dan kietelen.
Het kietelen is dus voor veel kinderen geen veilige manier van aanraking. Hoe goed, grappig en liefdevol het misschien bedoeld is, het is toch een soort van plagen, waarbij je volkomen hulpeloos bent en daar moet je wel tegen op gewassen zijn. Jonge kinderen, kinderen met een laag zelfbeeld en kinderen met hechtingsproblemen doe je meestal geen plezier met kietelen.
Als een kind stevig in z’n schoenen staat, zal het anders reageren dan wanneer het een wat minder sterk zelfbeeld of (zelf)vertrouwen heeft. Dan nog is het verstandig om goed naar de signalen van je kind te luisteren en het kietelen niet te lang te laten duren.

Mag je dan helemaal niet meer kietelen?
Op zich kan je kind kietelen een leuke manier zijn om te laten merken dat je van hem of haar houdt. Het kan een manier van oprechte aandacht zijn. Even lekker dollen samen is ook heel gezond. Ook komt er bij een goede lachbui het hormoon endorfine vrij in de hersenen, een stofje dat je een gelukkig gevoel geeft. Ook niet onbelangrijk.
Wat belangrijk is, is dat je goed naar je kind luistert als het aangeeft dat het wil dat je stopt. Leer je kind bovendien dat hij of zij stop mag zeggen en dat jij dit respecteert! Op deze manier leert je kind jou vertrouwen en voelt zich veilig en zal zich beter staande kunnen houden vanuit zelfvertrouwen.
En dat is denk ik wat we allemaal voor onze kinderen willen, toch?.

Veel plezier samen! :-)

(Bron: Spelenderwijs verbinden en hechten van Micheline Mets)



Margreet Leeflang-Wobbes

Kietelen, is dat écht wel zo leuk?

Comments are closed.