Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet…..
Dat de (primaire) reflexen een cruciale rol spelen in de ontwikkeling van baby tot volwassene, en zelfs daarna, heb ik al eerder beschreven. Dat deze reflexen ook direct verantwoordelijk zijn voor een goede ontwikkeling van de ogen, is misschien minder voor de hand liggend. Toch is niets minder waar. Een goede ontwikkeling van de reflexen helpt de ogen zo optimaal mogelijk te functioneren. En dan heb ik het niet alleen over het scherp kunnen zien, maar over het hele visuele systeem.
Zien is veel meer dan scherp kunnen zien
Al dan niet scherp kunnen zien wordt doorgaans getest bij bijvoorbeeld een opticien, oogarts of schoolarts.
Wanneer er een vermoeden bestaat dat er visuele problemen zijn, is dit één van de eerste acties die ondernomen wordt. Als de test vervolgens aangeeft dat het kind scherp ziet, wordt de optie “oogproblemen” als oorzaak voor leer- en leesproblemen, of lichamelijke klachten, als veel moe zijn of hoofdpijn hebben, in de meeste gevallen van tafel geveegd. Er is immers geen afwijking gevonden. Je moet er maar mee leren leven…… .
Al dan niet scherp kunnen zien wordt doorgaans getest bij bijvoorbeeld een opticien, oogarts of schoolarts.
Wanneer er een vermoeden bestaat dat er visuele problemen zijn, is dit één van de eerste acties die ondernomen wordt. Als de test vervolgens aangeeft dat het kind scherp ziet, wordt de optie “oogproblemen” als oorzaak voor leer- en leesproblemen, of lichamelijke klachten, als veel moe zijn of hoofdpijn hebben, in de meeste gevallen van tafel geveegd. Er is immers geen afwijking gevonden. Je moet er maar mee leren leven…… .
Er is een groot scala aan onderzoekers, therapeuten en behandelaars, van neuroloog, (cognitieve) gedragstherapeuten tot remedial teacher, dat ingezet kan worden om op zoek te gaan naar een oplossing. Dergelijke begeleiding kan mooie resultaten opleveren. Een stuk bewustwording bij ouder en kind kan al veel veranderen.
Primaire reflexen, het onderzoeken waard?
Er komt in Nederland steeds meer kennis en inzicht over leerproblemen en de onderliggende oorzaken. Onrijpheid van het centraal zenuwstelsel wordt gezien als één van die oorzaken.
Als een baby iets leert begint dat reflexmatig, onbewust vanuit de hersenstam. Langzaam verdwijnt zo’n primaire reflex door de bewegingen die een baby maakt. Ze gaan over in steeds bewustere bewegingspatronen.
Vanuit de hersenstam worden door de bewegingen lijnen gelegd naar de cortex, waar onze bewuste handelingen vandaan komen. Hoe vaker zo’n beweging gemaakt wordt, hoe sterker de verbindingen in de hersenen worden, hoe beter we ons in het algemeen ontwikkelen.
Ons bewegingspatroon is de laatste jaren enorm veranderd. We hoeven ons niet zo actief meer in te zetten als onze ouders, grootouders en hun ouders deden. Wij hebben de beschikking over veel meer technologie en gemak, al vanaf een hele jonge leeftijd.
Steeds minder lichamelijke beweging is één van de oorzaken dat er een toename te zien is in het aantal kinderen waarbij de primaire reflexen niet ontwikkeld, of nog actief zijn. Een afwijking in het visueel systeem, waaronder oogsamenwerking, is hier een veel voortkomend gevolg van.
Eerder genoemde onderzoekers, therapeuten en behandelaars brengen voornamelijk verandering aan in de bovenste laag van de hersenen, de cortex, het cognitief-menselijk-verstand. Hoewel dit hele mooie resultaten op kan leveren gaat het om verandering door aangeleerd gedrag. Terugval ligt echter op de loer wanneer er (weer) stress ervaren wordt of een nieuwe ontwikkelingsfase zich aankondigt.
Wanneer er geen, of erg weinig verandering optreedt, of een terugval plaatsvindt, loont het om eens naar de reflexen te laten kijken.
Primaire reflexen, het onderzoeken waard?
Er komt in Nederland steeds meer kennis en inzicht over leerproblemen en de onderliggende oorzaken. Onrijpheid van het centraal zenuwstelsel wordt gezien als één van die oorzaken.
Als een baby iets leert begint dat reflexmatig, onbewust vanuit de hersenstam. Langzaam verdwijnt zo’n primaire reflex door de bewegingen die een baby maakt. Ze gaan over in steeds bewustere bewegingspatronen.
Vanuit de hersenstam worden door de bewegingen lijnen gelegd naar de cortex, waar onze bewuste handelingen vandaan komen. Hoe vaker zo’n beweging gemaakt wordt, hoe sterker de verbindingen in de hersenen worden, hoe beter we ons in het algemeen ontwikkelen.
Ons bewegingspatroon is de laatste jaren enorm veranderd. We hoeven ons niet zo actief meer in te zetten als onze ouders, grootouders en hun ouders deden. Wij hebben de beschikking over veel meer technologie en gemak, al vanaf een hele jonge leeftijd.
Steeds minder lichamelijke beweging is één van de oorzaken dat er een toename te zien is in het aantal kinderen waarbij de primaire reflexen niet ontwikkeld, of nog actief zijn. Een afwijking in het visueel systeem, waaronder oogsamenwerking, is hier een veel voortkomend gevolg van.
Eerder genoemde onderzoekers, therapeuten en behandelaars brengen voornamelijk verandering aan in de bovenste laag van de hersenen, de cortex, het cognitief-menselijk-verstand. Hoewel dit hele mooie resultaten op kan leveren gaat het om verandering door aangeleerd gedrag. Terugval ligt echter op de loer wanneer er (weer) stress ervaren wordt of een nieuwe ontwikkelingsfase zich aankondigt.
Wanneer er geen, of erg weinig verandering optreedt, of een terugval plaatsvindt, loont het om eens naar de reflexen te laten kijken.
Reflexen in relatie tot het visuele systeem
Hoewel de verschillende primaire reflexen grote invloed hebben op elkaar, zijn er een aantal die sterk verbonden zijn met de ontwikkeling van het visuele systeem.
Hoewel de verschillende primaire reflexen grote invloed hebben op elkaar, zijn er een aantal die sterk verbonden zijn met de ontwikkeling van het visuele systeem.
Asymmetrische Tonische Nekreflex
Als de baby op z’n rug ligt en het naar rechts kijkt, dan zullen de ledematen aan die kant strekken en aan de linkerkant buigen. Kijkt het de andere kant op zullen de armen en benen van buig naar strek gaan en andersom. In deze fase leren de ogen richten, volgen en focussen en ontstaat er samenwerking tussen de linker- en rechter hersenhelft.
Symmetrische Tonische Nekreflex
Deze reflex is in verschillende posities aanwezig en is erg belangrijk in de overgang van tijgeren naar het op handen en knieën kruipen. In deze fase zullen de ogen o.a. leren om dichtbij en veraf te kijken, het convergeren en divergeren. De kruipbeweging zorgt er op zijn beurt weer voor dat de ogen de middellijn kruisen. Dit heeft een belangrijke invloed op het “beleven en interpreteren” van het zien.
Mororeflex
Dit wordt ook wel de schrikreflex genoemd. Wanneer een baby schrikt gooit het zijn armpjes wijd opzij en neemt een flinke hap lucht. Als de armpjes daarna weer bij elkaar komen voor de borst volgt in de meeste gevallen een heftig gehuil. Op deze manier roept de baby als het ware om hulp, het slaat alarm.
Een actieve mororeflex kan er voor zorgen dat elke prikkel opgemerkt wordt. Het lijf constant in de alarmstand blijft. Hierdoor ontstaat onrust en stress in het lichaam.
Dit is vaak terug te zien in het visuele systeem. Overgevoeligheid voor prikkels zoals licht. Het oog wil het allemaal volgen en zien. Hierdoor lukt het minder goed om te focussen en ontstaat er motorische onrust in het oog.
Robinson Hands Graspreflex
Als een baby iets in zijn handje krijgt, grijpt het en brengt het in de meeste gevallen naar de mond of binnen het gezichtsveld. Deze grijpreflex is o.a. belangrijk voor de ontwikkeling van de oog-handcoördinatie. De ogen leren o.a. samenwerken, volgen, convergeren en divergeren.
Tonisch Labyrintreflex
Deze reflex helpt spiertonus en balans te ontwikkelen en is net als de STNR erg belangrijk bij de overgang van tijgeren naar het op handen en knieën kruipen. Het helpt uiteindelijk het lichaam om volledig te strekken en uit de foetus houding te komen. Er ontstaat controle over het lichaam, inzicht in boven-onder, links-rechts, voor-achter. Dit heeft, net als de STNR, een belangrijke invloed op het “beleven en interpreteren” van het zien.
Als de baby op z’n rug ligt en het naar rechts kijkt, dan zullen de ledematen aan die kant strekken en aan de linkerkant buigen. Kijkt het de andere kant op zullen de armen en benen van buig naar strek gaan en andersom. In deze fase leren de ogen richten, volgen en focussen en ontstaat er samenwerking tussen de linker- en rechter hersenhelft.
Symmetrische Tonische Nekreflex
Deze reflex is in verschillende posities aanwezig en is erg belangrijk in de overgang van tijgeren naar het op handen en knieën kruipen. In deze fase zullen de ogen o.a. leren om dichtbij en veraf te kijken, het convergeren en divergeren. De kruipbeweging zorgt er op zijn beurt weer voor dat de ogen de middellijn kruisen. Dit heeft een belangrijke invloed op het “beleven en interpreteren” van het zien.
Mororeflex
Dit wordt ook wel de schrikreflex genoemd. Wanneer een baby schrikt gooit het zijn armpjes wijd opzij en neemt een flinke hap lucht. Als de armpjes daarna weer bij elkaar komen voor de borst volgt in de meeste gevallen een heftig gehuil. Op deze manier roept de baby als het ware om hulp, het slaat alarm.
Een actieve mororeflex kan er voor zorgen dat elke prikkel opgemerkt wordt. Het lijf constant in de alarmstand blijft. Hierdoor ontstaat onrust en stress in het lichaam.
Dit is vaak terug te zien in het visuele systeem. Overgevoeligheid voor prikkels zoals licht. Het oog wil het allemaal volgen en zien. Hierdoor lukt het minder goed om te focussen en ontstaat er motorische onrust in het oog.
Robinson Hands Graspreflex
Als een baby iets in zijn handje krijgt, grijpt het en brengt het in de meeste gevallen naar de mond of binnen het gezichtsveld. Deze grijpreflex is o.a. belangrijk voor de ontwikkeling van de oog-handcoördinatie. De ogen leren o.a. samenwerken, volgen, convergeren en divergeren.
Tonisch Labyrintreflex
Deze reflex helpt spiertonus en balans te ontwikkelen en is net als de STNR erg belangrijk bij de overgang van tijgeren naar het op handen en knieën kruipen. Het helpt uiteindelijk het lichaam om volledig te strekken en uit de foetus houding te komen. Er ontstaat controle over het lichaam, inzicht in boven-onder, links-rechts, voor-achter. Dit heeft, net als de STNR, een belangrijke invloed op het “beleven en interpreteren” van het zien.
Leerproblemen en lichamelijke klachten
Wanneer de ontwikkeling van bovenstaande reflexen anders verloopt dan de bedoeling is, heeft dat direct gevolgen voor de daarop volgende ontwikkelingsfases. Er ontstaat als het ware een instabiele ondergrond waarop verder gebouwd wordt. Hierdoor gaat het lichaam zelf op zoek naar mogelijkheden, gaat het compenseren en zichzelf overbelasten. Dit zorgt voor stress in het lijf.
Wanneer de ontwikkeling van bovenstaande reflexen anders verloopt dan de bedoeling is, heeft dat direct gevolgen voor de daarop volgende ontwikkelingsfases. Er ontstaat als het ware een instabiele ondergrond waarop verder gebouwd wordt. Hierdoor gaat het lichaam zelf op zoek naar mogelijkheden, gaat het compenseren en zichzelf overbelasten. Dit zorgt voor stress in het lijf.
Hoofd-, nek-, en rugpijn, vermoeidheidsklachten, langzaam spellend/lezend, moeite met begrijpend lezen, beperkt (ruimtelijk) inzicht, rekenproblemen, omdraaien van letters, cijfers en woorden, concentratieproblemen, evenwichtsproblemen, faalangst, gedragsproblemen, zijn voorbeelden hiervan.
Dat moeten compenseren kan op leergebied, en voor het emotioneel en lichamelijk welbevinden, uiteindelijk klachten en beperkingen veroorzaken.
Vlak na een periode van rust lukt het bijvoorbeeld wel om in de les op te letten, maar naarmate de dag vordert wordt dat moeilijker, of houdt het helemaal op. Je wordt moe, prikkelbaar, krijgt hoofdpijn en het lukt je thuis niet meer om te concentreren op je huiswerk.
Verstoring in de informatieverwerking
Informatie die via de ogen binnenkomt kan door problemen in de oogsamenwerking, oogdominatie en fixatie, vervormen en zelfs gedeeltelijk verdwijnen.
Vaak wordt er technisch goed gelezen, maar wordt de informatie niet goed in de hersenen verwerkt.
Wat niet goed, of vertraagd aankomt in de hersenen, zal niet op de juiste manier verwerkt en gereproduceerd kunnen worden. Er vallen gaten in de tekst, of tekst “danst voor de ogen”. Zie dan maar eens de woorden op de juiste manier te spellen, of tempo in het lezen te krijgen en goed te lezen wat er staat. Dit wordt door de verstoorde informatieverwerking van de ogen erg moeilijk, dan wel onmogelijk gemaakt. Wat er niet in komt, kan je er ook niet uit halen.
Informatie die via de ogen binnenkomt kan door problemen in de oogsamenwerking, oogdominatie en fixatie, vervormen en zelfs gedeeltelijk verdwijnen.
Vaak wordt er technisch goed gelezen, maar wordt de informatie niet goed in de hersenen verwerkt.
Wat niet goed, of vertraagd aankomt in de hersenen, zal niet op de juiste manier verwerkt en gereproduceerd kunnen worden. Er vallen gaten in de tekst, of tekst “danst voor de ogen”. Zie dan maar eens de woorden op de juiste manier te spellen, of tempo in het lezen te krijgen en goed te lezen wat er staat. Dit wordt door de verstoorde informatieverwerking van de ogen erg moeilijk, dan wel onmogelijk gemaakt. Wat er niet in komt, kan je er ook niet uit halen.
Lees-, spellings-, en rekenproblemen, dyslexie of dyscalculie (kenmerken)? De kans is zeer groot dat de oorzaak ligt in verstoorde informatieverwerking door een verstoorde reflexintegratie.
Gelukkig zijn er in Nederland steeds meer mensen die werken met reflexintegratie en visueel kunnen screenen en trainen.
Het is echt mogelijk om de leerproblemen en lichamelijke klachten, die veroorzaakt worden door nog actieve of niet ontwikkelde reflexen in combinatie met verstoorde informatieverwerking door een onderontwikkeld visueel systeem, te verhelpen of te verminderen.
Gelukkig zijn er in Nederland steeds meer mensen die werken met reflexintegratie en visueel kunnen screenen en trainen.
Het is echt mogelijk om de leerproblemen en lichamelijke klachten, die veroorzaakt worden door nog actieve of niet ontwikkelde reflexen in combinatie met verstoorde informatieverwerking door een onderontwikkeld visueel systeem, te verhelpen of te verminderen.
Een combinatie van reflexintegratie met visuele training, geeft doorgaans een zeer mooi, en verrassend snel, resultaat.
Op deze website vindt u meer informatie over o.a. reflexen, reflexintegratie, en mijn praktijk. Neem gerust contact met me op wanneer u vragen heeft of verder geholpen wilt worden.■
Margreet Leeflang-Wobbes
Margreet Leeflang-Wobbes
Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet…..
