ATNR

De Asymmetrische Tonische Nek Reflex (ATNR), een primaire reflex die van grote invloed is op het (schoolse) leren, gedrag, horen en zien. Deze reflex is al vroeg in de zwangerschap aanwezig en helpt o.a. de baby om geboren te worden. Na ongeveer 6 maanden na de geboorte zal deze reflex geïntegreerd (niet meer actief) moeten zijn.
De reflex is bij een baby zichtbaar als het, liggend op zijn rug, zijn hoofd draait. Wanneer het hoofd naar één kant gedraaid wordt, zullen de ledematen aan dezelfde kant zich strekken, maar aan de tegenovergestelde zijde van het lichaam juist buigen. Door het kijken naar zijn handje, grijpend en bewegend, ontwikkelt het veraf en dichtbij kijken en wordt gewerkt aan een goede ontwikkeling van de ogen, het visuele systeem. Draaiend met zijn hoofd naar geluiden, met daarbij het buigen en strekken van de armen en benen, zal het horen, oftewel het auditieve systeem zich ontwikkelen. Ondertussen werken beide hersenhelften op volle toeren, waardoor ze leren om zo optimaal mogelijk samen te werken.
Door veel herhaling van de reflexmatige bewegingen, ontstaan er steeds meer verbindingen tussen de hersengebieden. Hierdoor zal het kind bewegingen uiteindelijk steeds beter kunnen coördineren en activiteiten vanuit de hogere hersengebieden steeds beter uit kunnen voeren. De bedoeling is dat dit steeds vanzelfsprekender wordt, dat er niet meer bij na gedacht moet worden en dat het geen extra energie gaat kosten.

Kinderen (en volwassenen) met een nog actieve ATNR zijn o.a. te herkennen aan het scheef zitten of hangen op een stoel, het op hun benen zitten, of het klemmen van een been om de stoelpoot.
Op deze manier lukt het hun beter om het lichaam onder controle te houden. Je moet je voorstellen dat wanneer het hoofd gedraaid wordt (bijvoorbeeld richting het bord), die kant van het lichaam nog de neiging heeft om te strekken. De andere kant van het lichaam wil, zoals de reflex bedoeld is in de eerste levensmaanden, buigen. Probeer dan maar eens stil te zitten, netjes (van het bord over) te schrijven, met een arm die eigenlijk wil strekken of buigen, en je aandacht vast te houden. Het “vastklemmen” van onze benen, wiebelen of hangen, is een manier om een actieve ATNR in bedwang te houden. Het is een compensatie van het lichaam op een steeds actieve prikkel, namelijk het draaien van het hoofd. Compenseren houdt een lichaam echter niet vol. Het zorgt helaas alleen maar voor nog meer stress in het lichaam en verminderde focus, concentratie en energie voor bijvoorbeeld schoolse taken.
Een ander voorbeeld van het storende effect van een actieve ATNR, is te zien bij kinderen die het fietsen maar niet onder de knie krijgen en op latere leeftijd pas tot fietsen komen. Hier is namelijk hetzelfde aan de hand als bij een kind dat het hoofd draait om naar het bord te kijken. Fietsen is in beweging blijven, je lijf in balans houden en vooral….. om je heen kijken. Om te kijken waar je heen moet, om het verkeer in de gaten te houden, om te kijken waar papa of mama gebleven is, zal het kind zijn hoofd moeten draaien.
En dan gebeurt het. Hoofd draaien is strekken van armen en benen aan diezelfde kant. Nu is dat over het algemeen niet zo heel erg goed zichtbaar, maar het is genoeg om het lichaam uit balans te houden…..
Doordat de ATNR een grote rol speelt in de ontwikkeling van het auditieve en visuele systeem zie je deze vaak actief bij kinderen/jongeren die moeite hebben met lezen en/of rekenen (wiskunde), plannen, organiseren en overzicht houden. Oogsamenwerking, focussen, ruimtelijk inzicht en perspectief, kruisen van de middenlijn, herkenning, etc. zijn zaken die je hierbij nodig hebt.
De hersenen kunnen de beelden alleen maar goed verwerken en reproduceren als ze ook daadwerkelijk op de juiste manier binnen komen.

Zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan met voorbeelden die zeker tot de verbeelding zullen spreken en waarbij nog meer kwartjes zullen vallen.
Je ziet waarschijnlijk de labeltjes met verschillende leer- en gedragsproblemen al voorbij komen.
Voldoende vrije “rug-lig-tijd” is erg belangrijk. Een maxicosi, wipstoel, te lang of te veel inbakeren en dragen, beperken de bewegingsvrijheid van je kindje waardoor de ontwikkeling van de ATNR achter kan blijven.
De ATNR ontwikkelt zich op z’n best wanneer een baby genoeg ruimte heeft om zich te bewegen.